Lichaamstaal Van Katten - De Ultieme Gids

Je kat communiceert op verschillende manieren met zowel mensen als dieren. De lichaamstaal van katten is de grootste informatiebron die je hebt. Waar je bij miauwen niet altijd precies weet wat je huistijger wil, is het aan de houding van je kat beter te zien of je kat opgewekt of juist angstig is.

Hoe herken ik de lichaamstaal van mijn kat

Wanneer een kat zich ontspannen, angstig of boos voelt, zie je dat aan zijn hele lichaam. Het is dus belangrijk om bepaalde signalen op te pakken om de gemoedstoestand van je kat te bepalen. De lichaamsdelen die je het meest vertellen zijn de staart (dikte en positie), algehele lichaamshouding en oren.

Dat de staart van je kat dik is betekent bijvoorbeeld niet hetzelfde wanneer deze omhoog staat of naar beneden wijst. Hieronder zetten wij de belangrijkste lichaamsdelen waarmee je kattengedrag kunt herkennen.

Belangrijkste lichaamsdelen voor katten lichaamstaal

Om het je gemakkelijk te maken, kjiken wij naar de belangrijkste lichaamsdelen. Wij zetten deze lichaamsdelen hieronder op een rijtje en vervolgens gaan wij per lichaamsdeel dieper in op de verschillende signalen.

Ogen
Oren
Torso
Staart

Welke soorten katten gedrag herkennen

Katten signaleren over het algemeen een vijftal gemoedstoestanden. Over het algemeen zijn alle houdingen van je kat te herleiden naar deze categorieën.

Gemoedstoestanden

Ontspannen
Geïrriteerd
Alert
Angstig of nerveus
Agressief

Lichaamshouding kat

Bovenstaande gemoedstoestanden worden dus duidelijk gemaakt in katten taal. In combinatie met katten geluiden achterhaal je via de lichaamstaal van je kat wat je huistijger precies duidelijk probeert te maken! Hieronder lees je per lichaamsdeel de belangrijkste signalen die je kat probeert over te brengen.

Ogen

Katten hebben geen wenkbrauwen, wat de gezichtsuitdrukking moeilijker te lezen maakt dan bijvoorbeeld een hond. Waar je kat echter wel duidelijke signalen mee afgeeft, zijn de ogen¹. Hierbij kijken wij specifiek naar de pupillen.

Grote pupillen

Je hebt het vast wel eens gezien tijdens het spelen. De pupillen van je ogen worden haast een zwart gaat wanneer ze klaar zijn om aan te vallen. In de meeste gevallen betekenen grote pupillen een speels humeur. Ook ‘s nachts zie je, net zoals bij mensen, dat de pupillen groter worden om licht binnen te laten.

Wanneer je kat angstig of geïrriteerd is, zie je echter ook dat de pupillen groot zijn. Dan moet je kijken naar de rest van de houding van je kat.

Kat knipoogt of staart

Als je kat naar je knipoogt, betekent dit dat je kat super comfortabel met je is. Het is een soort van kus die je kat naar je toe blaast. Dit is zelf ook te doen door zelf je ogen langzaam open en dicht te knipperen. In veel gevallen doet je kat hetzelfde! Dit stelt je kat ook gerust als hij zich gestrest voelt.

Wanneer je een staarwedstrijd aangaat met je kat, is dit voor de kat een teken van agressie of op zijn minst een uitdaging. Vooral bij andere katten is dit dus niet aan te raden. In de praktijk zal dit niet bij een kat die comfortabel met je is op niets uitlopen, maar bij een vreemde kat is het mogelijk dat hij zich klaar maakt om te vechten. Normaal gesproken gebeurt deze communicatie alleen tussen katten zelf.

Oren

De oren zijn samen met de staart de duidelijkste indicator over de huidige gemoedstoestand van je kat. De oren² van je kat zijn voornamelijk onder te verdelen in zes standen. Wij zetten ze hieronder uiteen.

Oren plat en naar buiten gedraaid: wanneer de oren van je kat plat en naar buiten draaien, betekent dit dat je kat angstig is. Dit is over het algemeen nog geen reden dat je kat overgaat op agressie, maar dit slaat snel om naar een agressievere houding van je kat als het escaleert.
Oren staan omhoog en opzij gedraaid: wanneer de oren van je kat zich in deze positie bevinden, betekent dit dat je kat een agressieve houding aanneemt.
Oren plat en naar achteren gedraaid: over het algemeen de meest intense houding die je kat aanneemt met zijn oren. Als je kat zijn oren naar achteren richt, betekent dat je kat erg bang en boos is. In dit geval is het beter om afstand te nemen of de bron van agressie weg te nemen.
Oren omhoog en naar voren gedraaid: je huistijger is ontspannen en voelt zich op zijn gemak.
Oren omhoog en opzij gedraaid: in dit geval is je kat lichtelijk nerveus of geschrokken door bijvoorbeeld een luid geluid in de verte. Bij kleine pupillen betekent dit dat je kat lichtelijk geïrriteerd is.

Torso

Aan de torso³ van je kat is ook te zien in wat voor gemoedstoestand je kat zich bevindt. Dit is dus eigenlijk de algemene lichaamshouding van je kat. Met een viertal lichaamshoudingen wordt het duidelijk wat je katten voelen.

Een zijwaartse houding met een gekromde rug betekent dat je kat zich groter maakt om eventuele bedreigingen af te schrikken. Dit wordt gezien als defensieve agressie.
Wanneer je kat dicht tegen de grond en ineengedoken zit met zijn staart strak om zijn lijf heen, duidt dit op angst.
Een gespannen lichaam met een iets gekromde rug en een verlaagd kopje betekent dat je kat zich klaarmaakt om te vechten. Dit is dus een houding die geassocieerd wordt met offensieve agressie.
Een ontspannen lichaam met een rechte rug en half hangende of omhooggestoken staart betekent dat je kat zich helemaal op zijn gemak voelt.

Staart

De staart van je kat is één van de duidelijkste indicatoren van de gemoedstoestand van je kat. Vooral de manier waarop de staart van je kat beweegt is een goed handvat om te kijken of je kat zich ongemakkelijk voelt.

Staart omhoog: als je net thuis komt of je kat even niet gezien hebt, komt het vaak voor dat je kat vrolijk naar je toe huppelt. Zijn staart dan volledig omhoog gericht. Op deze manier begroet je kat jou of een andere kat waar hij vriendelijk mee is.
Staart staat omhoog met een krul aan de top: als je kat zich écht gebonden heeft aan jou of een andere kat, dan zie je dikwijls ook dat je kat tijdens het begroeten en krul aan de top heeft. Dit betekent dat je kat dol op je is (of je andere kat!).
Staart staat omhoog en trilt: nóg een stapje verder is het trillen van de staart wanneer je kat je ziet. Dit gebeurt voornamelijk als je de hele dag weg bent geweest. In dit geval is je kat intens gelukkig dat je er weer bent! Let wel dat dit bij ongesteriliseerde katten kan betekenen dat het territorium wordt afgebakend.
Staart zwiept lichtelijk heen en weer: dit betekent dat je kat iets heeft gesignaleerd dat hem irriteert. Zolang hij niet sneller gaat zwiepen, is het geen intense reactie en wacht je kat nog af of hij genoeg heeft gehad.
Staart zwiept hevig heen en weer: je kat is erg geïrriteerd van iets. Vaak gebeurt dit nadat de signalen van het lichte zwiepen worden genegeerd. In deze houding is het mogelijk dat je kat agressief wordt.
Dikke hangende staart: vaak denken mensen dat een dikke staart agressie betekent, maar wanneer deze staart hangt, betekent dit eerder dat je kat bang is voor iets. In veel gevallen zie je dit wanneer je kat een luid geluid uit het niets hoort. Vaak duurt dit dan niet lang voordat de staart weer normaal wordt.
Dikke omhoog staande staart: in dit geval is de aanname van agressie wel correct; in dit geval maakt de kat zich klaar om aan te vallen. Je ziet dit vooral bij katten die aan het vechten zijn met andere katten (of op het punt staan).
Staart wijst naar beneden: dit betekent dat je kat iets nieuws aan het onderzoeken is en nog wat op zijn hoede is. Als je een nieuwe kat introduceert of verhuist, zie je deze houding regelmatig.

Overige lichaamstaal van katten

Wist je dat snorharen ook agressie of andere gemoedstoestanden signaleert? Zo zijn naar beneden gerichte snorharen een teken van agressie. Bij angst staan de snorharen juist naar achteren tegen de wangen. In een ontspannen houding staan de katten recht.

Daarnaast zie je ook aan de mond of een kat gestrest of angstig is. Zo zal een angstige of boze kat regelmatig zijn lippen likken tussen het miauwen door.

Katten gedrag herkennen aan de hand van lichaamstaal

Het is allemaal een flink gepuzzel wanneer je wilt weten hoe je kat zich voelt. Wij zetten daarom per gemoedstoestand neer wat de meest voorkomende kenmerken zijn!

Ontspannen

Pupillen zijn smal of iets wijder in de avond
Rechte oren die naar voren gedraaid zijn
Ontspannen lichaamshouding met rechte rug
Staart ligt of hangt ontspannen; bij het begroeten staat deze rechtop
Snorharen staan in neutrale richting

Geïrriteerd

Pupillen zijn lichtelijk wijder dan normaal
Oren staan omhoog en opzij gedraaid
Lichaamshouding lijkt alsof de kat naar achteren neigt te gaan
Snorharen wijzen naar de zijkanten

Alert

Pupillen zijn zichtbaar wijder
Oren wijzen naar voren
Lichaamshouding richt zich naar het aandachtspunt
De staart wijst strak naar achteren en is gekruld

Angstig of nerveus

Grote, wijde pupillen
Platte oren die opzij draaien
Ineengedoken lichaamshouding met staart strak om het lichaam heen
Je kat probeert een veilige plek te zoeken en heeft zijn lichaam naar achteren gericht.

Agressief

Je kat fixeert zich op iets met smalle pupillen
Oren staan opzij maar rechtop
Kop staat dichter bij de grond met de ogen naar boven gericht
Het hele lichaam is gespannen en staat klaar om toe te slaan
De staart is dik en staat rechtop

Defensieve agressie

Grotere pupillen dan bij offensieve agressie
Oran staan opzij en naar beneden gericht
Gebolde rug met de rugharen overeind
Dikke staart die langst het lichaam naar beneden wijst
Je kat gaat zijwaarts staan om zichzelf nog groter te laten lijken

Hoe voorkom ik negatieve lichaamstaal bij mijn kat?

Negatieve lichaamstaal bij je kat wordt voornamelijk veroorzaakt door stressfactoren in de leefomgeving van je kat. Uiteraard is het niet mogelijk om je kat altijd helemaal op zijn gemak te stellen (bezoekje aan de dierenarts anyone?).

Als je zorgt dat de thuisbasis helemaal naar wens is voor je kat, verminder je negatieve lichaamstaal echter sterk. Denk hierbij aan genoeg kattenspeeltjes, een mooie krabpaal of kattenhuis en een ruime kattenbak.

Daarnaast is het belangrijk dat je kat goede voeding naar binnen krijgt. Lijkt je kat geïrriteerd direct na etenstijd? Dan is het mogelijk dat je kat gevoelig is voor bepaalde ingrediënten. Dan is een overstap naar hypoallergeen kattenvoer (na overleg met je dierenarts) aangeraden!

Veelgestelde vragen

Wat zijn de belangrijkste lichaamsdelen om de lichaamstaal van katten te begrijpen?

De staart en oren vertellen je in de meeste gevallen meer dan genoeg over de gemoedstoestand van je huistijger. Toch brengen andere delen van het lichaam van je kat bepaalde nuances naar voren. Het is dus eigenlijk een hele puzzel die je in elkaar moet zetten!

Hoe vertel ik mijn kat dat ik van hem houdt?

Door hem heerlijk te verwennen natuurlijk! Maar als je een directere vorm van communicatie zoekt, dan raden wij je aan om langzaam met je ogen knipperen als jullie oogcontact maken. Dit zorgt dat je kat zich op zijn gemak voelt en dit zelfs terug doet als teken van affectie!

Hoe weet je of je kat droevig is aan de lichaamstaal?

Als je kat zich ongemakkelijk of droevig voelt, merk je dit vooral aan de lichaamshouding van je kat. Je kat is erg gespannen en houdt zich laag tegen de grond aan. Daarnaast houdt een bange of nerveuze kat zijn staart dicht bij zijn lichaam.

Kan een kat de lichaamstaal van mensen herkennen?

Nee, helaas is hier geen bewijs voor. Je kat herkent ook je gezichtsuitdrukking niet. Wel herkennen katten je aan je silhouet en geur. Op deze manier kan je kat je toch uitbundig verwelkomen als je weer thuis komt!